Podstawą bezpiecznego wykonywania ćwiczeń jest zawsze odpowiednie dobranie ich do osoby ćwiczącej. Aby tego dokonać, należy starannie przeprowadzić wywiad i zbadać pacjenta.
Składowe wywiadu:
- Określenie głównego problemu
- Określenie topografii symptomów i objawów („karta ciała”)
- Zachowanie się symptomów i objawów w ciągu doby
- Historia choroby i dotychczasowe leczenie
- Pytania specjalne, określenie środków ostrożności i ewentualnych przeciwwskazań, weryfikacja badań obrazowych
Bardzo istotną częścią wywiadu jest określenie ewentualnych „czerwonych” lub „żółtych flag”. Są to problemy, głównie natury zdrowotnej, które wyłączają pacjenta z procesu rehabilitacji, bądź w przypadku „żółtych flag”, mogą go znacząco utrudnić.
„CZERWONE FLAGI”:
- ból/sztywność kręgosłupa i stawów obwodowych utrzymująca się ponad 1 h po obudzeniu się
- ból stały, ciągły w rytmie dobowym, bez uchwytnej przyczyny i bez istotnej zależności od wykonywanych czynności
- niezdiagnozowany ból odczuwany wewnątrz jamy brzusznej lub klatce piersiowej
- niezdiagnozowany ból, stwardnienia/guzy w obszarze węzłów chłonnych
- niezdiagnozowane deformacje, guzy na oraz w ciele
- obrzęk stawów bez wyjaśnionej przyczyny
- niezdiagnozowane, poważne zmiany skórne
- niezdiagnozowany uraz w wywiadzie
- niezdiagnozowany lub postępujący niedowład mm.
- niezdiagnozowane nietrzymanie moczu lub stolca
- niezdiagnozowane zaburzenia napięcia mięśniowego, zaburzenia zborności ruchowej bez wyjaśnionej przyczyny
niezdiagnozowane zaburzenia czucia pow.
niezdiagnozowane zaburzenia równowagi
objawy 5D i/lub 3 N związane z ruchami i pozycją głowy
niezdiagnozowane objawy zapalenia żył
niezdiagnozowane objawy zapalenia tętnic kończyn
niezdiagnozowane objawy plątania, zaburzenia czy utraty świadomości
gorączka lub stan podgorączkowy
objawy infekcji
tętno spoczynkowe >120 lub <50
ciśnienie >160/100 mmHg lub <90/50mmHg
objawy uogólnionego niedotlenienia
znaczna utrata masy ciała bez uchwytnej przyczyny
- narastające osłabienie organizmu bez uchwytnej przyczyny
- możliwość nowotworowego podłoża niezdiagnozowanych, nowych objawów
”ŻÓŁTE FLAGI”:
- brak wiary w poprawę
- brak kontroli nad problemem
- strach, obawa
- nie kwalifikuje się jako zaburzenie psychiczne
Znanie ich jest podstawą bezpiecznego przeprowadzenia terapii!!!
Po dokonaniu oceny osoby ćwiczącej oraz dobraniu odpowiednich ćwiczeń, należy zadbać o otoczenie, w którym będą odbywać się zajęcia. Wskazanym jest żeby ćwiczyć na twardych podłogach, np.na panelach lub drewnianych, a najlepiej na specjalnych matach, wykładzinach lub podłogach winylowych. Unikamy płytek, z uwagi na możliwość poślizgnięcia.
Kolejną istotną rzeczą jest dobór przyrządów do ćwiczeń. Należy sprawdzić czy nie są popsute oraz czy ich ciężar lub opór jaki dają jest adekwatny do możliwości seniora.
Podczas zajęć grupowych, należy zadbać aby każdy ćwiczący miał wystarczającą ilość miejsca. Pomieszczenie powinno być przewietrzone, dobrze oświetlone, temperatura ok. 20-22 stopni Celsjusza. Z podłogi powinny zostać usunięte wszystkie zbędne przedmioty.
Gdy zadbamy już o salę do ćwiczeń, uwagę należy zwrócić na odpowiednie
przygotowanie ćwiczącego. Powinien być ubrany z niekrępujący ruchów, przewiewny strój sportowy i odpowiednio dobrane sportowe obuwie. Alternatywą jest ćwiczenie na boso, co dodatkowo wspomagać będzie propriocepcję.
Podczas zajęć, prowadzący musi dbać o prawidłowe wykonywanie ćwiczeń oraz
asekurować osobę ćwiczącą, jeśli jest to potrzebne. Prawidłowa, odpowiednio dobrana pozycja wyjściowa jest warunkiem niezbędnym do prawidłowego wykonania ćwiczenia.
Na każdym etapie ćwiczenia, prowadzący powinien kontrolować tor oraz jakość ruchu, aby nie tworzyć patologicznych kompensacji i uniknąć kontuzji.
Ważnym jest także, aby utrzymywać stały kontakt słowny z ćwiczącym, tak by w razie problemów móc odpowiednio zareagować.
AUTOR: Ekspert Portalu „Świadomy Opiekun”
Bibliografia:
1. Wytyczne Frajowej Rady Fizjoterapeutów do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu fizjoterapii i
ich opisywania w dokumentacji nmedycznej (2023), Warszawa
2.. Zembaty „Kinezyterpia” (2002), Wydawnictwo Kasper, Kraków
3. Rosłowki, Skolimowski „Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych”
4. K.Milanowska „Kinezyterapia” (2008) PZWL Warszawa
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie
„Materiał powstał w ramach projektu partnerskiego pn. Opieka długoterminowa – kształcenie kadr Etap I- dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej.„