Artykuł podaje główne powody (przyspieszonego) starzenia się organizmu; zaleca rekomendacje odnoszące się do stylu życia oraz diety – co może spowolnić proces starzenia się i utrzymać jakość życia.
Znajdziemy tu trochę badań, super produktów żywieniowych.
Starzenie się nie jest chorobą, lecz naturalnym procesem, z którym każdy z nas chce poradzić sobie jak najlepiej. Jest wiele zalet starszego wieku: to przede wszystkim zgromadzona przez lata mądrość życiowa, czas na własne pasje i realizację swoich zainteresowań czy życie kulturalne.
Niestety obiegowo zaawansowany wiek jest jednak synonimem chorób, bólu
i niepełnosprawności. Jednakże tak zwane schorzenia związane z wiekiem wynikają głównie ze stylu życia, ze złej diety, narażenia na toksyny środowiskowe, stresu czy braku ruchu, częściowo – z odziedziczonych skłonności genetycznych.
Istotą długiego cieszenia się zdrowiem nie jest hamowanie normalnych procesów (starzenie się to obumieranie starych komórek w tempie wyższym niż tempo produkcji nowych), ale zapobieganie przedwczesnemu starzeniu się, tzn. szybszemu niż jest to zapisane w genach.
Badania pokazują, iż zmiany spowodowane starzeniem się wpływają na tzw. wynik surowy pomiaru inteligencji (czyli liczbę pytań, na które osoby starsze udzielają prawidłowych odpowiedzi), ale iloraz inteligencji (IQ) raczej nie ulega szczególnej zmianie z wiekiem. Zasadniczo jednostka pozostaje w przybliżeniu na tym samym poziomie intelektualnym w odniesieniu do swoich rówieśników przez całe życie.
Są osoby starsze, u których następuje bardzo gwałtowny spadek sprawności w miesiącach poprzedzających śmierć. Ten fenomen uzyskał nazwę śmiertelnego spadku (jakby umysły „gasły” w oczekiwaniu na śmierć). West i Storandt (1978) dowiedli, że zmiany w zdolnościach werbalnych nie wyrokują śmiertelnego spadku, podczas gdy pogarszające się zdolności zapamiętywania oraz psychomotoryczne – wyrokują. Jednakże, choć badacze zgadzają się, że coś musi poprzedzać fazę śmiertelnego spadku, to – niestety, nie wiedzą obniżanie się którego czynnika faktycznie ją inicjuje. Ponadto model ten wydaje się odnosić jedynie do wczesnej fazy późnej dorosłości (czyli ludzi poniżej 75. roku życia).
Hawkins, Kramer i Capaldi (1992) dowiedli, że trwający 10 tygodni trening fizyczny spowodował znaczącą się poprawę w zadaniach na uwagę. Tak więc ćwiczenia fizyczne mogą polepszyć pewne aspekty intelektualnego funkcjonowania ludzi starszych. Osoby, które zachowują zadowalający poziom sprawności fizycznej, na ogół podlegają mniejszej zmianie w czasie w zakresie wskaźników sprawności intelektualnej, zwłaszcza tzw. inteligencji płynnej (zdolności do rozwiązywania nowych problemów).
Zdrowe ciało funkcjonuje dużo efektywniej, zwłaszcza układ krążenia, co poprawia pracę układu nerwowego, a zarazem podnosi sprawność intelektualną. Ponadto osoba starsza, która czuje się sprawna i zdrowa, zwykle ma również większą pewność w tym co robi, a tym samym ma wyższą motywację.
Fakt, że ludzie starsi rzadziej używają pewnych zdolności, i że poziom ten obniża się – jest niejednoznaczny. Zdolność może obniżać się w konsekwencji braku jej ćwiczenia, ale może być też tak, że spadek zdolności powoduje, iż osoba starsza traci motywację, by nadal ją wykorzystywać (teoria „wyjścia z użycia”). Większe doświadczenie potrafi jednak równoważyć utratę podstawowych zdolności. Chociaż ludzie starsi mogą faktycznie być wolniejsi i mniej precyzyjni w „podstawowych” działaniach, ich doświadczenie kompensuje to w wystarczający sposób. Charness (1981) badał starszych szachistów i dowiódł, iż potrafili oni grać równie dobrze jak młodsi. Mimo, iż starsi gracze wykazywali dość poważne ubytki w zdolnościach wydawałoby się niezbędnych do dobrej gry w szachy jak pamięć, kompensowali swoją stratę rozegraniem tysiąc partii, i w ten sposób mogli odwoływać się do większych zasobów wiedzy.
W ostatnich latach wiele mówi się o wysoce reaktywnych atomach czy cząsteczkach – tzw. wolnych rodnikach. W wielu przypadkach to właśnie one pomagają organizmowi w zwalczaniu drobnoustrojów, produkcji energii oraz transporcie tlenu w krwiobiegu. Lecz gdy jest ich zbyt dużo – zaczynają atakować zdrowe komórki, niszcząc je, zmieniając DNA. Na przyspieszenie procesu starzenia wpływają również uszkodzenia końcowych fragmentów chromosomów zwanych telomerami, których skrócenie ogranicza zdolność komórek do replikacji.
Niezdrowa dieta, ciągły kontakt w zanieczyszczeniami, palenie tytoniu i inne używki sprawiają, że ilość wolnych rodników jest większa niż być powinna. Głównym sprzymierzeńcem w tej sytuacji są antyoksydanty, znajdujące się w ziołach, owocach i warzywach.
Wysokokaloryczna dieta oparta na tłuszczu i cukrach nie dostarcza organizmowi błonnika, przeciwutleniaczy i niezbędnych substancji odżywczych, przyczyniając się do rozwoju zaburzeń żołądkowo – jelitowych, które hamują wchłanianie witamin i minerałów. Brak aktywności fizycznej przyspiesza starzenie się organizmu – narażamy się na zwiększone ryzyko chorób serca, cukrzycy, zapalenia stawów, osteoporozy i innych rodzajów zaburzeń, które kojarzymy z podeszłym wiekiem.
Elementem zdrowej starości jest też zachowanie równowagi hormonalnej, w szczególności dotyczy to hormonów stresu, zwłaszcza kortyzolu. Podwyższony poziom cukru we krwi osłabia odporność i przyspiesza starzenie.
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na to, jak szybko się starzejemy jest jednak samotność i brak inspiracji do działania.
Badania przeprowadzone w 2014 i opublikowane na łamach „British Medical Journal” wykazało, że dieta środziemnomorska wiąże się z większą długością telomerów. Podstawą tej diety są: warzywa, owoce, orzechy, oliwa z oliwek, mięso ryb, niewielkie spożycie nabiału, czerwonego mięsa czy drobiu. Ważne, aby dieta była bogata w błonnik. Produkty fermentowane takie jak kefir czy kiszona kapusta są dobrym źródłem pożytecznych bakterii.
Warzywa i owoce o intensywnej barwie zawierają karotenoidy i inne antyoksydanty neutralizujące szkodliwe działanie wolnych rodników.
Witamina E i selen to z kolei duet, którego współpraca chroni nas przed wieloma chorobami. Aby zmniejszyć ryzyko raka, chorób serca, zapalenia stawów – należy spożywać dużo ziaren, orzechów, olejów roślinnych wysokiej jakości.
Witamina C pomaga zwalczać skutki działania wolnych rodników, wzmacnia układ odpornościowy.
Czosnek i cebula wykazują działanie antyoksydacyjne, a jednocześnie poprawiają krążenie krwi.
Niezależnie od pragnienia raz na 2 godziny należy wypić szklankę wody. Badacze wiążą odwodnienie z nieprawidłowym funkcjonowaniem nerek, zaburzeniami wchłaniania substancji odżywczych, przewlekłymi zaparciami, przyrostem masy ciała, zmęczeniem, bólami głowy, a także dezorientacją i utratą pamięci.
Skórki czerwonych winogron pomagają oczyścić tętnice z blaszek miażdżycowych.
Utrzymywanie czystości przewodu pokarmowego ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania chorobom. Świeże soki z owoców i warzyw oraz zielone superprodukty takie jak chlorella czy spirulina świetnie sprawdzą się w roli naturalnej ekipy sprzątającej.
INNE PRODUKTY WARTE POLECENIA, KTÓRE OPÓŹNIAJĄ STARZENIE:
- Resweratrol: może aktywować geny spowalniające proces starzenia w komórkach, zmniejszać stany zapalne.
- Zielona herbata: źródło antyoksydantów i substancji wspomagających detoksykację.
- Olej rybny: pozytywnie wpływa na długość telomerów.
- Żeń-szeń indyjski (Ashwagandha): sprzyja równowadze hormonów odpowiedzialnych za stres. Żeń-szeń właściwy stosowany jest przez chińskich zielarzy w terapii spowalniającej efekty starzenia się organizmu (osoby z nadciśnieniem nie powinny sięgać po żeń-szeń).
- Glutation: chroni DNA komórek, zabezpiecza organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
- Imbir: wspomaga procesy trawienne, a dodatkowo zapobiega tworzeniu się skrzepów krwi i działa przeciwzapalnie.
- Grzyb Reishi: wspomaga pracę wątroby i funkcjonowanie układu odpornościowego.
- Cordyceps sinensis: grzyb stosowany w medycynie chińskiej do walki ze zmęczeniem i procesami starzenia.
Osoby z depresją powinny sięgać po olejki z bergamotki, szałwii muszkatołowej, geranium i rozmarynu. Aby ponownie wzbudzić w sobie pożądanie seksualne zalecane są olejki z jaśminu, ylang-ylang, drzewa sandałowego lub paczuli.
Ćwiczenia, modlitwa, czytanie, joga, pozytywne obrazowanie mentalne i inne techniki relaksacyjne pomogą uwolnić się do stresu, który przyspiesza procesy starzenia.
AUTOR: Ekspert Portalu „Świadomy Opiekun”
Bibliografia:
- Ian Stuart-Hamilton: Psychologia starzenia się, Zysk i S-ka, 2006
- Opracowanie zbiorowe: Recepta na leki naturalne, Oficyna Wydawnicza ABA, 2017
#FunduszeUE #FunduszeEuropejskie
„Materiał powstał w ramach projektu partnerskiego pn. Opieka długoterminowa – kształcenie kadr Etap I- dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej.„